 |
 |
|||
Zespół Szkół w Kuźnicy
opis ogródkaKompleks obiektów szkolnych Zespołu Szkół w Kuźnicy położony jest na działce o powierzchni2 ha, w miejscu po dawnej żwirowni, dlatego po wejściu na plac budowy teren wymagał gruntownej niwelacji i rekultywacji. Ponadto posesja szkolna jest położona od strony wschodniej w bezpośrednim sąsiedztwie z międzynarodową drogą Warszawa?Grodno-Mińsk.Takie usytuowanie szkoły wymagało bezpośredniego odizolowania od ulicznego ruchu i hałasu. Aby zmienić otoczenie szkoły, zagospodarować wokół niej teren i utworzyć zielony ekran odgraniczający szkołę od ruchliwej drogi na Białoruś przystąpiliśmy w kwietniu 2005r. do konkursu na ?Przyszkolny ogród przyrodniczy?, którego organizatorem był Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku. Nasz projekt na szkolny ogród wygrał konkurs i pozyskaliśmy środki na jego założenie . Zakładanie ogrodu rozpoczęliśmy w maju 2005r. (fot.2)Wymieniliśmy podłoże, przygotowaliśmy skarpę na skalniak, ułożyliśmy na niej 700 różnej wielkości głazów i wykonaliśmy elementy małej architektury . Prawdopodobnie stworzyliśmy największy w województwie skalniak.(fot.3) Miedzy ogromnymi i różnorodnymi pod względem geologicznym głazami występującymi w różnych częściach planowanego ogrodu posadziliśmy ogółem 650 sztuk drzew i krzewów. 140 sztuk rodzimych drzew iglastych i liściastych otrzymaliśmy w ramach współpracy od Nadleśnictwa Czarna Białostocka. Sadzonki roślin skalniakowych i bylin uczniowie przynieśli z własnych ogródków. Rośliny jednoroczne pochodzą z własnej hodowli. Powstały ogród składa się z wielu części. Od strony wschodniej szkoły, na długości 300 m powstała aleja świerków i jałowców urozmaicona lipami, brzozami i jarzębiną, od południa aleja dębów i klonów czerwonych wśród których rosną drzewa iglaste takie jak: daglezja, jodła koreańska, jodła kalifornijska, jodła balsamiczna, sosna chińska.(fot.4) Przy sali gimnastycznej rosną różnokolorowe tuje. W ogrodzie są też gatunki chronione takie jak kosodrzewina. Przed frontonem szkoły wokół głazu narzutowego, posadziliśmy brzozę plączącą, modrzew, klon płożący i wierzbę japońską. (fot.5) Utworzyliśmy tez wiele rabat z krzewów iglastych i urozmaiciliśmy je roślinami jednorocznymi o różnych barwach liści i kwiatów. Ogród jest elementem ścieżki dydaktycznej. Oprócz ogrodu skalnego, kwiatowego i dendrologicznego mamy jeszcze zaprojektowaną i w dużym stopniu wykonaną część pomiarową. W tej części ogrodu ustawiony jest na potężnej skale(zlepieniec piaskowcowy) model Ziemi z zaznaczonymi i opisanymi elementami siatki geograficznej, z zaznaczonym położeniem Polski.(fot.6) Na tym modelu wyodrębniony jest południk miejscowy, równoleżnik przechodzący przez naszą miejscowość, równik, zwrotniki, koła podbiegunowe, południk zerowy; pokazane są również kąty oznaczające długość i szerokość geograficzną naszej szkoły. Na części tej działki ustawiony jest również gnomon stojący w środku kręgu, na którym będzie wkrótce ułożona z różnokolorowej kostki kamiennej, tzw. ?róża wiatrów? oraz zaznaczony południk miejscowy. Przymierzamy się do ustawienia, w tej części ogrodu, zegara słonecznego oraz planszy przedstawiającej kontury Europy i Polskę wraz z zaznaczonymi kierunkami ?wędrówki? głazów narzutowych. Zgromadzone w ogrodzie bogactwo roślin pozwoliło na zagospodarowanie terenu i utworzenie nowego ekosystemu wokół szkoły. Ogród uczynił ją piękniejsza i przyjemniejszą. W ten sposób wzbogaciliśmy krajobraz naszej okolicy, a miejscowemu społeczeństwu pokazaliśmy wzorcowe rozwiązanie zagospodarowania zdegradowanego terenu. A co najważniejsze utworzyliśmy naturalny- zielony filtr tłumiący hałas i pochłaniający spaliny samochodowe. (fot.7) Opiekę nad ogrodem sprawują systematycznie uczniowie różnych poziomów edukacyjnych, nauczyciele odpowiedzialni za realizację działań ekologicznych w naszej szkole(opiekunowie Koła Małego Ekologa, Koła Miłośników Przyrody, Koła Ekologicznego), a także pracownicy techniczni: konserwator, woźny, sprzątaczki. działalność dydaktycznaZałożony w 2005 r. ogród w Zespole Szkół w Kuźnicy stał się nie tylko doskonałym miejscem wypoczynku dla naszych uczniów, ale także ważną częścią szkoły, nie mniej ważną i potrzebną niż tablica czy najnowocześniejsze środki dydaktyczne. Stał się,,żywą a zarazem zieloną pracownią", umożliwiającą organizowanie naszym uczniom różnorodnych zajęć edukacyjnych i prowadzenie bezpośrednio obserwacji przyrodniczych. Wszystkie te działania zostały objęte autorskim programem nauczania z zakresu edukacji ekologicznej pt. ?Tajemnice ogrodu", który powstał na bazie założonego przy szkole ogrodu.Zasadzone gatunki drzew, krzewów i roślin zielnych oraz okazy głazów dostarczyły materiału poglądowego do nauczania na poziomie kształcenia zintegrowanego, klasom IV- VI szkoły podstawowej i I-III gimnazjum oraz prowadzenia zajęć pozalekcyjnych Koła Małego Ekologa., Miłośników Przyrody czy Koła Ekologicznego. Stał się bazą dydaktyczną nie tylko dla nauczycieli klas młodszych , przyrody czy biologii, ale także plastyki, techniki, geografii oraz wychowawców naszej szkoły. Już uczniowie klas pierwszych, wspólnie z rodzicami, w czasie uroczystości pasowania na ucznia SP, w tymże ogrodzie sadzą swoje drzewka ( fot. 8), a potem systematycznie nimi się opiekują i obserwują ich rozwój. Uczniowie klas I ?III, bez wychodzenia poza obejście szkoły mogą bez problemu realizować tematykę poznawania budowy roślin zielnych, krzewów i drzew. Moją możliwość swoją wiedzę teoretyczną wykorzystać w praktycznym działaniu. W ogrodzie mogą popatrzeć, powąchać, dotknąć, porównać, opisać słowem i nawet sfotografować wybrane rośliny. Realizując projekt pt. ?Drzewa?, uczniowie spotkali się z leśnikiem, który wyjaśnił i pokazał, jak w fachowy sposób sadzić drzewa w ogrodzie i na własnym podwórku, uzyskali również odpowiedź na wiele nurtujących ich pytań np., Dlaczego drzewa usychają? Stąd też uczniowie rokrocznie, z dużym zaangażowaniem obchodzą ?Święto Drzewa?, a jednym z jego punktów jest zasadzenie wspólnie z przedstawicielami Gminy kolejnego drzewa w naszym ogrodzie . Uczniowie z dużym zainteresowaniem obserwują drzewa rosnące wokół szkoły, opisując ich życie i wygląd w czterech porach roku, prowadzą ich kronikę, przynoszą liście, porównują z ilustracjami, rozpoznają gatunki drzew po liściach, owocach i ich sylwetce. W czasie zajęć Koła Małego Ekologa uczniowie planują prace w ogrodzie na poszczególne miesiące. Wczesną wiosną wysiewają do pojemników nasiona roślin jednorocznych, (szałwi, aksamitek, gazanii, mrozów) potem pikują młode roślinki, by w maju i czerwcu zasadzić je w ogrodzie. Cieszą się ich kwitnieniem już w czasie wakacji, bo wtedy również przychodzą je odchwaszczać i podlewać. Niektóre z kwiatów cieszą oko swoimi barwami aż do pierwszych przymrozków. Nasiona, wybranych gatunków zbieramy, żeby mieć materiał do zasiewu w kolejnym roku. Uczniowie chętnie pracują w ogrodzie ? odchwaszczają, spulchniają glebę, porządkują teren fot.9). Są dumni, że mają takie miejsce, którym mogą się opiekować i sprawdzić się jako miłośnicy przyrody. Wychodzą też do ogrodu, kiedy chcą pokazać piękno naszego otoczenia ? malują obrazy, piszą wiersze i krótkie teksty prozą. Lubią tu przebywać w czasie zajęć ruchowych. Przy okazji uganiają się za motylami, skłaniają się nad biedronką i podziwiają pracę owadów. Dzięki temu, że w ogrodzie zostały posadzone różne gatunki sosny, jodły, świerku, jałowca, klonu, dębu, lipy uczniowie na zajęciach biologii i przyrody mają możliwość porównywania budowy morfologicznej roślin należących do tego samego rodzaju. Rozpoznając nieznane gatunki w ogrodzie, pracują z kluczem botanicznym i atlasem doskonalą umiejętność rozpoznawania gatunków drzew i krzewów. Na zajęciach w części skalniakowej ogrodu poznają przystosowania w budowie morfologicznej roślin tam występujących (rojnika czy rozchodnika) do warunków siedliskowych, uczą się rozmnażać rośliny sposobem wegetatywnym poprzez kłącza, cebule i rozłogi. Na lekcjach ekologii porównują ekosystem sztuczny ogrodu powstały wokół szkoły z pobliskim ekosystemem naturalnym lasu. Oznaczają strukturę wiekową populacji drzew, ich rozmieszczenie i liczebność. Poprzez wykonywanie prac pielęgnacyjnych w ogrodzie doskonalą umiejętność stosowania biologicznych metod zwalczania szkodników i chwastów. Uczniowie klas gimnazjalnych, uczestnicząc w zajęciach Koła Ekologicznego poznają zasady zakładania pryzmy kompostowej. Uczą się też rozróżniania roślin jedno- i dwuliściennych. Zapoznają się z bioróżnorodnością roślin należących do różnych stref geobotanicznych i ich morfologią. Można by tu wymienić miłorząb japoński, świerk serbski, jodłę kalifornijską czy koreańską. Członkowie Koła Miłośników Przyrody na swoich zajęciach wśród roślin rosnących na skalniaku i rabatach rozpoznają byliny, rośliny jednoroczne i te, które rozmnażają przez zarodniki. Wysiewając nasiona roślin jednorocznych, takich jak aksamitki, astry, obserwują etapy rozwoju rośliny ?od nasienia do nasienia?. Dokonują obserwacji makroskopowej dżdżownicy, opisują jej przystosowania do środowiska życia i rolę w poprawianiu struktury gleby. Na lekcjach geografii uczniowie prowadzą badania struktury, wilgotności i pH gleby oraz rozpoznają skały występujące na skalniaku. W części pomiarowej ogrodu obliczają kąt padania promieni słonecznych, długość i szerokość geograficzną, wyznaczają południk miejscowy. Uczestnicząc w zajęciach techniki, prowadzą proste zabiegi pielęgnacyjne takie jak nawożenie, nawadnianie czy przycinanie drzew i krzewów. Ogród stał inspiracją do twórczego myślenia na zajęciach plastyki. Dzięki temu powstało w naszej szkole wiele ciekawych prac ukazujących wygląd naszego ogrodu w czterech porach roku. Możemy stwierdzić, że ogród dostarczył nie tylko materiału poglądowego, ale także pozwolił uczyć w sposób niekonwencjonalny i ciekawy dla ucznia. Lekcje w naszej ?zielonej pracowni " przynoszą lepsze efekty, a wiadomości są lepiej zapamiętywane w myśl zasady Konfucjusza: ?Słucham i zapominam, widzę i pamiętam, robię i rozumiem". Oprócz funkcji dydaktycznej ogród spełnia też rolę wychowawczą. Zakładanie ogrodu i systematyczna opieka nad nim wpłynęły na kształtowanie wśród uczniów postawy współgospodarza terenu szkoły. Zajęcia praktyczne w ogrodzie uczą pracy w grupie, pokonywania trudności i rozwijają komunikację interpersonalną. Wyrabiają szacunek dla swojej pracy i pracy kolegów. Uczestnictwo uczniów w różnorodnych zajęciach edukacyjnych na terenie ogrodu uczy dyscypliny i doskonali umiejętności organizacyjne klasy. Należy mieć nadzieję, że ukazywanie naszym uczniom dobrego, a jakże rzadkiego przykładu pozytywnej ingerencji człowieka w środowisko, spowoduje, że będą oni darzyli również szacunkiem tych, którzy tworzą w trudzie miejsca piękne, wartościowe i przyjazne, gdzie przyroda jest w rozkwicie, a każdy czuje się szczęśliwy. autorzy opisuKrzysztof Pawłowski, Anna Radkiewicz, Bogusława Januszkiewicz, Barbara Pawłowska, Elżbieta Kunda |
||||
 |
 |
