 |
 |
|||
Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego
opis ogródkaNasz szkolny ogród składa się z kilku części, a każda z nich, niezależnie od pozostałych, ma swoją wartość estetyczną i dydaktyczną.Tak więc mamy na na terenie naszej szkoły:-sad szkolny o powierzchni 5 arów, założony około piętnascie lat temu pod kierunkiem nauczyciela sadownictwa, pana Zbigniewa Sokołowskiego ( fot.9), -ogród bylin i krzewów o powierzchni 20 arów, założony przed dziesięciu laty w/g koncepcji nauczycielki przedmiotów ogrodniczych, pani Małgorzaty Gryll (fot.1-4) -ogród w stylu francuskim - powstał w 2001 roku według projektu p. M. Gryll, zajmuje powierzchnię 5 arów (fot. 5-8) -ogród zimowy- oddzielona ozdobną kratą część budynku, w której od 2003 roku gromadzimy i uprawiamy rośliny doniczkowe (fot.10). Wszystkie rośliny w wyżej wymienionych obiektach zostały posadzone przez uczniów pod nadzorem nauczycieli przedmiotów ogrodniczych i rolniczych: pp.Anny Bieleckiej, Elżbiety Bień, Henryka Cerazego, Małgorzaty Gryll, Stanisławy Jung, Jana Łabusia, Emilii Trubiłowicz i Elżbiety Weryńskiej przy nieocenionej pomocy pana Bronisława Rumiana, który dbał o zaplecze techniczne do prac ogrodniczych. Obecnie profil naszej szkoły radykalnie się zmienił - większość podopiecznych stanowią uczniowie liceum ogólnokształcącego i liceum profilowanego. Uczniowie szkół kształcących w zawodzie technik ogrodnik i technik rolnik to zaledwie czterdzieści osób -czyli około 3% ogólnej liczby uczniów . Niełatwo jest w tej sytuacji wykonać cięcie drzew i krzewów, grabienie liści, przesadzanie i pielęgnację bylin. Ponieważ jednak statut naszej szkoły przewiduje wychowanie przez pracę, uczniowie liceów również biorą udział w pielęgnacyjnych pracach ogrodniczych. Podział pracy jest stosowny do umiejętnosci: uczniowie ogrodnicy fachowo przycinają drzewa, ich koledzy z liceum zbierają gałęzie i wynoszą na pryzmę kompostową, uczniowie rolnicy sadzą lub sieją rośliny, ich koledzy grabią liście. Koszeniem trawy zajmuje się "pan ogrodnik" czyli p. Bronisław Rumian. Prace porządkowe nadzorują nauczyciele prowadzący zajęcia praktyczne z rolnictwa i ogrodnictwa oraz wychowawcy klas. Wydatnej pomocy udzielają nam słuchacze Policealnego Studium Zawodowego dla dorosłych- kilka razy w roku pracują na terenie szkoły a także wspierają nas finansowo. SAD SZKOLNY Pół żartem, pół serio nazywamy go dzikim zachodem, czyli miejscem zmagań dobra i zła. Czarne charaktery to osobniki o fascynujących nazwach: piędzik przedzimek, kwieciak jabłowiec czy pryszczarek jabłoniak. Rolę dobrych szeryfów pełnią ich naturalni wrogowie: biedronki, ptaki, ropuchy. W sadzie rosną popularne drzewa owocowe: jabłonie, śliwy, wiśnie i brzoskwinie. Nasz sad jest nasadzeniem dydaktycznym- rola produkcyjna drzew jest traktowana drugoplanowo. W jednym rzędzie rosną jabłonie różnych odmian, w kolejnym śliwy i wiśnie, jest kilka czereśni i brzoskwiń.Nie stosujemy ochrony chemicznej ze względu na bezpieczeństwo odwiedzających sad osób, także tych niepożądanych (np.amatorów cudzych jabłek). Obserwując drzewa uczniowie uczą się rozpoznawać objawy chorób i skutki żerowania szkodników. Cięcie drzew owocowych- czynność wysoce stresująca z uwagi na swą nieodwracalność, odbywa sie u nas w twórczej atmosferze- każdy błąd w sztuce jest okazją do zastanowienia się , jak zareaguje drzewo. Zazwyczaj już na drugiej lekcji uczniowie przełamują lęk przed popełnieniem błędu i zaczynają samodzielnie rozwiązywać problemy wynikajace z niepowtarzalności obiektów przyrodniczych, którymi są przecież drzewa owocowe. Fotografia 9 przedstawia jabłonie w naszym sadzie po wiosennym cięciu,wykonanym przez uczennice grupy ogrodniczej. OGRÓD BYLIN I KRZEWÓW Zajmuje około 15 arów powierzchni. Z dwóch stron jest otoczony zabytkowym ceglanym murem , resztę ogrodzenia stanowi siatka i żywopłot. Środek terenu przeznaczono na trawnik, który tworzy doskonałe tło dla posadzonych wokół niego roślin ozdobnych. Ogród powstawał jako praca egzaminacyjna uczniów kończacych liceum i technikum ogrodnicze, dlatego rabaty wokół trawnika mają urozmaicony charakter ? różnią się ogrodzeniem , nawierzchnią i doborem roślin. Na prawo od ogrodzenia uczniowie posadzili kilka gatunków wierzby (Salix) , irgę poziomą (Cotoneaster horizontalis ) i jałowce (Juniperus). Na lewo, w zacienionym miejscu, rośnie kilka gatunków paproci oraz rzadka roślina ? obrazki plamiste (Arum maculatum). Mamy rabatę złożoną z traw ozdobnych, uzupełnioną wrzosami (Calluna)i wrzoścami (Erica) oraz rabatę różaną . Warta uwagi jest rabata ziołowa - z lawendą lekarską (Lawandula angustifolia), szałwią lekarską (Salvia officinalis), hyzopem (Hyssopus officinalis) i rutą zwyczajną (Ruta graveolens). Na tle muru interesująco prezentuje się jabłoń ozdobna (Malus), różowo kwitnąca wiosną i obsypana małymi jabłuszkami jesienią. Bezcennym drzewem jest wierzba mandżurska (Salix 'Erythroflexuosa') - cały rok dostarcza nam pędów do bukietów i dekoracji. Rośliny o barwnych liściach reprezentują tawuły (Spirea) i berberysy (Berberis) . Jest też oczywiście rabata skalna - bogata w rozchodniki (Sedum), wiosną kolorowa od kwitnących żagwinów ( Aubrieta hybrida) i goździków (Dianthus deltoides, Dianthus gratianopolitanus), latem srebrzysta od rogownicy kutnerowatej (Cerastium tomentosum). W najdalszej części ogrodu rosną kosaćce (Iris hybrida). Wydzielono też miejsce dla kilku odmian powojników (Clematis), które są wyeksponowane na drewnianej kracie. Wolne miejsca na rabatach zajmują byliny- tojeść kropkowana (Lysimachia punctata), astry nowoangielskie (Aster novae-angliae), tawułki Arendsa (Astilbe x arendsii), bergenia sercowata (Bergenia cordifolia). Florę wiosenną reprezentują : cebulica syberyjska (Scilla siberica), krokusy (Crosus), ciemiernik czerwonawy (Helleborus purpurascens - fot.4), tulipany(Tulipa) i narcyzy (Narcissus). OGRÓD W STYLU FRANCUSKIM Ogród ten, złożony z rabat obsadzonych krzewami i drzewami o zróżnicowanym pokroju i ulistnieniu, powstał w miejscu szkolnego warzywnika. W miarę zmniejszania się liczby uczniów wybierajacych kształcenie w zawodach rolniczych, pielęgnacja warzywnika stała się zbyt pracochłonna . Krzewy i drzewa wymagają mniej zabiegów pielęgnacyjnych. Ogród, zaprojektowany przez p.Małgorzatę Gryll, wzorowany jest na francuskich ogrodach klasycystycznych. Różnorodne i wielokierunkowe układy roślin powiązane są w całość osiami widokowymi, które harmonizują z szerszym otoczeniem : zabytkowym budynkiem szkoły i rozległym trawnikiem. Jest takie powiedzenie: "Obejrzyj swój ogród w listopadzie - brzydszy już nie będzie". Nasz ogród jest piękny nawet w listopadzie. Czerwienieją wtedy owoce irgi poziomej (Cotoneaster horizontalis) i ognika szkarłatnego (Pyracantha coccinea) odmiany 'Red Kolumn', na pomarańczowo i żółto wybarwiają się owoce ognika odmian 'Orange Glow ' i 'Soleil d'Or'. Niemniej prawdziwe szaleństwo barw rozgrywa się w październiku. Różne odcienie czerwieni przyjmują liście trzmieliny oskrzydlonej (Eonymus alatus). Głębszą barwę uzyskują krzewy o lisciach koloru bordo: berberys ottawski (Berberis x ottawensis), berberys Thunberga (Berberis thunbergii) 'Atropurpurea' i pęcherznica kalinolistna (Physocarpus opulifolius) 'Diabolo'. Wśród bordo, brązu i czerwieni szlachetnie wygladają złociste bryły żywotnika zachodniego (Thuja occidentalis) 'Sunkist' i ligustru okrągłolistnego (Ligustrum ovalifolium) 'Aureum'. Ciągle jeszcze kwitnie pięciornik krzewiasty (Potentilla fruticosa) ? żółty 'Goldstar', łososiowy 'Daydawn" i biały 'Abbotswood'. Urody ogrodu dopełniają krzewy o pstrych liściach: trzmielina Fortune'a (Eonymus fortunei) "Emerald'n Gold' oraz 'Interbowli', krzewuszka cudowna (Weigela florida) 'Variegata'. Natomiast wiosną królują dwa kolory: różowy i biały. Kwitną wtedy: krzewuszki 'Nana Purpurea' i 'Pink Princess', migdałek trójklapowy (Prunus triloba) i magnolia Soulange'a (Magnolia x soulangeana). Różowo -pomaranczowe liście mają tawuły japońskie (Spirea japonica) 'Goldflame). Pachną i kwitną na biało jaśminowce ( Philadelphus) oraz tawuła van Houtte'a(Spirea x vanhouttei) W sumie na rabatach rośnie około stu taksonów roślin, dobranych tak aby ukazać bogactwo drzew i krzewów ozdobnych, dostępnych w polskich szkółkach. Obrzeża rabat stanowią krawężniki z granitowej kostki i betonu. Ścieżki, wysypane jasnym żwirem, tworzą korzystne tło dla różnobarwnych roślin i umożliwiają spacery po ogrodzie nawet bezpośrednio po deszczu- nigdy nie tworzy się na nich błoto. Powierzchnię rabat pokryto czarną włóknina i wysciółkowano korą . Taki rodzaj nawierzchni ogranicza parowanie wody z gleby i wyrastanie chwastów. Na niektórych rabatach posadzono rośliny zadarniające, głównie barwinek pospolity (Vinca minor) i trzmielinę Fortune'a (Eonymus fortunei).Krzewy są przycinane dwukrotnie w ciagu sezonu- wiosną i na poczatku września. Krzewy najwcześniej kwitnące np. forsycje, tniemy z reguły po kwitnieniu. Pędy pozostałe po cięciu trafiają na pryzmę kompostową, gdzie powstaje doskonały humus, wykorzystywany później do nawożenia upraw. Grube gałęzie, po rozdrobnieniu, trafiają zamiast kory na nowo powstające rabaty- jest to znaczna oszczędność. Różnorodność nasadzeń sprawia, że nie mamy dotychczas problemów z chorobami czy szkodnikami roślin. Wybór miejsca pod rabaty okazał się korzystny ze względów klimatycznych - nawet po ostrzejszych zimach nie obserwujemy większych uszkodzeń mrozowych . Delikatne krzewy zimozielone np laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus) zimuje bez okrycia i wiosną jest w doskonałej kondycji (fot. 8) Jestem zdania, że stworzyliśmy ciekawy i dobrze zrównoważony fragment ekosystemu. I OGRÓD ZIMOWY Ten niewielki fragment naszej szkoły jest mi szczególnie bliski, gdyż umożliwia pracę z roślinami przy każdej pogodzie, o każdej porze roku. Stworzenie ogrodu zimowego było formą pracy dyplomowej uczniów liceum i technikum ogrodniczego. Kratę, odzielającą część korytarza, wykonał jeden ojciec jednej z uczennic, ściany pomalowali uczniowie, podesty pod rośliny zrobił szkolny pracownik techniczny. Nad podestami zamontowano lampy, które mogą doświetlać rośliny w okresie zimowym. Pierwsze rośliny zgromadzili uczniowie. Obecnie większość okazów pochodzi z samodzielnego rozmnażania roślin matecznych. Nasze najładniejsze okazy to difenbachia (Dieffenbachia), dracena deremeńska (Dracaena deremensis), figowce benjamińskie (Ficus benjamina ), wilczomlecz trójżebrowy (Euphorbia trigona), szparag pierzasty (Asparagus setaceus) . Praca z roślinami doniczkowymi to w okresie zimowym doskonała psychoterapia - gdy dopada nas zimowa depresja przesadzamy, sadzonkujemy i ukorzeniamy roślinki. Uczniowie uczą się rozpoznawać, nazywać i rozmnażać pospolite i rzadkie gatunki kwiatów. Radość z rośliny która za dobrą opiekę odwzajemnia się kwiatami, jest dla tym większa, że można ją poprzeć dobrą oceną z przedmiotu ,,rośliny ozdobne". działalność dydaktyczna"Zielone lekcje" są najczęściej udziałem uczniów techników rolniczego i ogrodniczego- każda z klas raz w tygodniu odbywa zajęcia praktyczne w swoim zawodzie. Przebywając na terenie szkoły uczniowie mogą zdobyć umiejętności w zakresie:- siewu i sadzenia i rozmnażania roślin ozdobnych, - pielęgnacji i formowania drzew i krzewów - pielęgnacji trawników - nawożenia roślin - rozpoznawania i zwalczania chorób i szkodników roślin - rozpoznawania i ochrony organizmów pożytecznych - rozpoznawania i prawidłowego nazywania roślin rodzimych i aklimatyzowanych. - obsługi sprzętu ogrodniczego. - projektowania rabat i kwietników. Z naszych ogrodów korzystają także nauczyciele: biologii, technologii żywności, farmacji (np w zakresie poznawania roślin leczniczych). Nauczyciele biolodzy mogą w praktyce przećwiczyć z uczniami podstawowe zasady systematyki roślin. System binominalny staje się prosty i zrozumiały, gdy tłumaczymy go, pokazując np dwa znacznie różniące się gatunki jałowców. Różnorodność gatunków i odmian ukazuje ogrom pracy hodowlanej, którą wykonali naukowcy i praktycy. W środowisku roślin obserwujemy bogactwo organizmów zwierzęcych: owady, pajęczaki, ptaki żyją w ścisłych związkach z roślinnością i biotopem. Zwykła wędrówka po ogrodzie jest okazją do poznawania tych związków, czyli do edukacji ekologicznej . Z bogactwa naszych ogrodów korzystamy także w czasie zajęć pozalekcyjnych. Prace Kółka Ekologicznego, w ciągu kilku ostatnich lat, obejmowały głównie działania na rzecz zwiększania różnorodności biologicznej srodowiska. W ramach jednej z akcji sadziliśmy rośliny miododajne i nektarodajne, czyli te, które stanowią pokarm dla owadów. Mogliśmy potem obserwować chmary motyli, które unosiły się wokół budlei Dawida (Buddleja davidii) i jeżówki purpurowej (Echinacea purpurea). Obecnie trwa akcja wykonywania budek lęgowych, która jest efektem uczestnictwa uczniów naszej szkoły w IV Zimowym Liczeniu Ptaków w Parkach i Ogrodach. W szkolnym sadzie policzyliśmy przylatujące gawrony, sroki, wróble i kosy i stwierdziliśmy, że trzeba chronić wszystkie ptaki ,a przede wszystkim wróble, gdyż ich ilość w naszym ogrodzie drastycznie spada , podobnie jak w całej Polsce. Sympatia dla ptaków wyraża się też w sadzeniu krzewów, będących naturalnymi karmnikami. Berberysy, ogniki, irgi, róże owocują w zimie wartościowymi jagodami, którymi żywią się zimujące u nas kosy oraz przylatujące gile i jemiołuszki. Pozostawione na rabatach nasienniki bylin to lepszy pokarm dla szczygłów i dzwońców niż sypane do karmników okruchy- dlatego unikamy radykalnego sprzątania resztek pożniwnych przed zimą. W ramach akcji "RATUJMY KASZTANOWCE" uczniowie dokonali inwentaryzacji drzew kasztanowców w szkolnym parku. Uznaliśmy, że populacja kasztanowców jest zagrożona przez szrotówka kasztanowcowiaczka nie tylko z powodu nadmiernej gradacji szkodnika. Problemem jest głównie wiek drzew- najmłodsze mają po kilkadziesiąt lat i z racji wielkości trudno je chronić. Uczniowie zebrali pewną ilość owoców kasztanowca, dokonali selekcji i najdorodniejsze poddali stratyfikacji (jest to proces dojrzewania, który nasiona drzew przechodzą w wilgotnym piasku) Obecnie czekamy aż nasiona wykiełkują- będziemy mogli posadzić siewki kasztanowców na terenie naszego ogrodu lub przekazać innym miłośnikom drzew. Bogactwo pędów, liści i kwiatów naszych roślin umożlwia prowadzenie w szkole zajęć z zakresu bukieciarstwa .Efekty zajęć florystycznych są widoczne przy szkolnych uroczystościach. W ubiegłym roku, w dniu drzwi otwartych szkoły, podziwiano kolekcję drzewek bonsai oraz ikeban, wykonanych przez uczennice drugiej klasy. Wsród dziewcząt ujawniają się prawdziwe talenty w sztuce układania kwiatów. Przeszkolenie florystyczne ułatwia naszym absolwentkom znalezienie pracy w kwiaciarniach. Jak wspomniałam, w statucie naszej szkoły zapisany jest obowiązek pracy ucznia na rzecz szkoły. Zespołowa praca w sadzie lub ogrodzie jest prawdziwą szkołą życia. Młody człowiek, który ma kłopoty z matematyką, chemią czy językiem polskim może się dowartościować, wykonując prace ogrodnicze. Atmosfera wspólnej pracy ułatwia bliższe poznanie problemów uczniów, którzy chętniej mówią o sobie w małej grupie. Zawsze podpowiadam im pewną receptę na niepowodzenia: ,,Jeśli jesteś zły, rozdrażniony, smutny, jeśli swiat był dla ciebie podły- weź nożyce i przytnij żywopłot. Nikogo nie skrzywdzisz, na pewno odreagujesz stres a być może wpadniesz na pomysł, jak wyjść z matni". Tę radę przekazuję wszystkim czytającym niniejsze opracowanie. Moi uczniowie wychodzą z ogrodu roześmiani - są przekonani, że zrobili coś wartościowego. Kontakt z roślinami pobudza ich ciekawość świata -często po przyjściu do domu wykorzystują nowo zdobytą wiedzę w swoich ogrodach przydomowych Zaznaczam przy okazji że fizyczna praca w ogrodzie to najtańszy fitness, jaki możemy sobie zafundować. Praca z sekatorem wzmacnia mięśnie grzbietu i klatki piersiowej, grabienie wpływa na gibkość a ruch na świeżym powietrzu poprawia cerę i samopoczucie. Tak więc, jeżeli będziecie kiedyś w Nysie, zajrzyjcie do naszego ogrodu. Ryzykujecie niewiele- po prostu wręczymy wam motyczkę lub sekator i zaproponujemy wspólne zakładanie kolejnej rabaty, która upiększy nasz wspólny świat. autorzy opisuElżbieta Bień |
||||
 |
 |
