 |
 |
|||
Schronisko dla Nieletnich
opis ogródkaW roku 2004 Dyrekcja Schroniska dla Nieletnich postanowiła upiększyć teren placówki tworząc grupę ogrodniczą o nazwie ?Konserwacja terenów zielonych?. W założeniu potraktowano, że w przyszłości ma być to jeden wielki, piękny ogród ? Arboretum.Początki były bardzo trudne ? w pierwszej kolejności uporządkowaliśmy teren, zinwentaryzowaliśmy go ? podzieliliśmy na kwatery. Następnie ustaliliśmy plan działania długo- i krótkofalowy. Od 2004 roku zagospodarowaliśmy każdy kąt, teren zmienił się nie do poznania, a ilościowo nasadzono ok.1000 roślin wieloletnich. Pracuję w schronisku dla nieletnich w Szczecinie jako nauczyciel biologii oraz instruktor zajęć warsztatowych "konserwacja terenów zielonych", dlatego też temat resocjalizacja przez ekologię dotyczy bezpośrednio mojej pracy z młodzieżą w zamkniętym zakładzie resocjalizacyjnym. Teren schroniska obejmuje około 1 ha powierzchni, na której młodzież pod moim kierunkiem wykonuje określone prace związane z pielęgnacją zieleni. Pracując jednocześnie jako nauczyciel biologii staram się połączyć teorię zajęć lekcyjnych z praktyką warsztatową. Młodzi ludzie chętnie wykonują zajęcia tematyczne o charakterze przyrodniczym, przy czym formy aktywizacji znajdują właściwy oddźwięk wśród np. konsumentów alkoholu zażywających narkotyki, palących tytoń itp. W konsekwencji stwarzane są wielorakie możliwości przeżycia bezpośredniego kontaktu z przyrodą będącego próbą zrozumienia swojego miejsca w świecie i społeczeństwie. Ten splot sprzyja harmonii wewnętrznej i niesie spokój. Mądrość ludowa głosi, że ten kto kocha rośliny jest z reguły dobrym człowiekiem. Żywopłoty, trawniki, drzewa i krzewy są naturalnym środkiem dydaktycznym. Uważam, że otoczenie schroniska dla nieletnich powinno w tym zakresie spełniać bardzo poważną rolę dydaktyczno-wychowawczą. Należy pamiętać, że zaszczepiając młodemu człowiekowi miłość do roślin, uszlachetniamy go i sprawiamy, że staje się on prawdziwym człowiekiem. Podczas zajęć terenowych w otoczeniu schroniska pokazuję młodzieży funkcje zieleni i jej elementów, zwracając zarazem ich uwagę na użyteczność terenów zielonych oraz ich piękno. Przestrzeń, którą przeznacza się pod zieleń należy prawidłowo wykorzystać pod każdym względem. Zasadzona zieleń musi w pełni meliorować środowisko i korzystnie oddziaływać na ludzi a przede wszystkim na uczniów i nauczycieli. Moim najważniejszym celem jaki sobie stawiam jest uodpornienie psychiki wychowanków na przeciwności i wyzwania jakie ich spotkają po wyjściu na wolność, gdyż silna psychika będzie często jedynym orężem, które może im pomóc w podejmowaniu ważnych i właściwych decyzji na przyszłość. Chcąc to osiągnąć, wykorzystuję wszystkie możliwości, jakie daje mi pobyt z chłopcami podczas zajęć warsztatowych. Niewątpliwie nie tylko nauka szkolna, lecz również praca stanowi ważki czynnik w resocjalizacji. Praca połączona z wartościami ekologicznymi stwarza moim zdaniem idealną bazę wyjściową do kształtowania trudnego charakteru młodego człowieka. Wszystkie czynności, jakie chłopcy wykonują mają być społecznie pożyteczne. Osobiste ich wykonywanie stanowi ważne źródło wiedzy praktycznej przydatnej w przyszłym życiu. Biorąc aktywny udział w zajęciach warsztatowych chłopiec automatycznie zdobywa wiedzę, często nie zdając sobie z tego sprawy. Młody człowiek pracując w grupie integruje się z kolegami, co stanowi zalążek jego miejsca w społeczeństwie po opuszczeniu ośrodka. Moja stała obecność z wychowankami stwarza mi okazję do ciągłego ich ?bombardowania? wiedzą z wielu różnych dziedzin życia. Efekt ? wychodząc na wolność chłopak wchodzi w nowe życie bogatszy w wiedzę i pozytywne wzmocnienia. W związku z tym, że "konserwacja terenów zielonych" w SDN jest to pewne novum i dopiero od niedawna została powołana stała grupa "ogrodnicza" zaplanowanie zagospodarowania niemałego terenu schroniska praktycznie trzeba rozpoczynać w wielu aspektach od nowa. Jest to proces trudny i złożony, wymagający czasu i wyboru odpowiedniej metodyki pracy z młodzieżą. Podstawową sprawą przy zagospodarowaniu i pielęgnacji terenu przyszkolnego jest sporządzenie właściwego planu działania. Z satysfakcją muszę tutaj zaznaczyć bezcenną pomoc dyrekcji schroniska, która jest otwarta na każdy problem, na każdym kroku wspiera naszą grupę w działaniu. działalność dydaktycznaStan liczebny "grupy ogrodniczej" waha się średnio między 4 a 6 osób. Niewielka grupa wychowanków umożliwia mi dokładne poznanie każdego z nich i optymalne wykorzystanie indywidualnych możliwości. Trzeba tutaj zaznaczyć bardzo ważny element w moim działaniu, gdyż zróżnicowanie charakterów, temperamentu i możliwości chłopców powoduje, iż jeden będzie dobrze przycinał żywopłoty i krzewy, drugi skosi trawę, a trzeci świetnie funkcjonuje w porządkowaniu i sortowaniu śmieci oraz kompostownika. Celowo uczulam chłopców na sortowanie śmieci, gdyż dotyka to bezpośrednio problemu ekologii i ochrony środowiska. Na każdym kroku tłumaczę im, iż w życiu powinni tak działać, żeby odzyskać, a nie wyrzucać zużyte przez siebie produkty i opakowania. Wszystkie liście, które opadną jesienią są grabione i gromadzone w specjalnie do tego przygotowanym kompostowniku.W związku z tym, iż pobyt wychowanków w SDN trwa zazwyczaj kilka miesięcy, często efekty końcowe ich pracy, którą wykonali nie będzie im dane oglądać. Pewnie dzięki takiemu stylowi pracy liczba chętnych jest zawsze większa niż liczba miejsc. Zastanawiając się nad tym faktem, doszedłem do wniosku, że półotwarty charakter zajęć, praca ?poza murami - bez krat" stwarza namiastkę wolności i nieletni nie odczuwa aż tak mocno deprywacji tej niezmiernie ważnej potrzeby w życiu każdego człowieka. Porównując funkcjonowanie psychiki chłopców wewnątrz budynku schroniska ( np. na lekcjach, przerwach czy w internacie) oraz na zajęciach warsztatowych z ogrodnictwa widzę dużą różnicę na korzyść tej drugiej. Chłopcy są bardziej rozluźnieni, spokojniejsi, a przebywanie w mniejszych grupach zmniejsza ilość sytuacji konfliktowych i powoduje bardziej pozytywne reakcje koleżeńskie. Przy ustalaniu planu działania bardzo ważne jest wyzwolenie w chłopcach własnej inicjatywy i stworzyć odczucie jakby to wszystko, co robią zależało głównie od nich. Dowartościowują się wtedy, czują się potrzebni, są bardziej otwarci na pozytywne myślenie. Posadzona roślina nie jest rzeczą martwą, jest żywym organizmem, rośnie na ich oczach, a jej wzrost i rozwój zależy właśnie od ?włożonego serca? i zaangażowania. Tak jak nieograniczone są możliwości natury, tak i nieograniczone mogą być metody działania. W dużej mierze zależą one od uwarunkowań terenowych danego ośrodka ( wielkość powierzchni), czy też od spraw finansowych, ale uważam, że głównie od chęci i zaangażowania kadry pedagogicznej. Zawsze można wybrać określoną drogę. W jednym przypadku można uprawiać rośliny ozdobne, w drugim warzywa i owoce, a w trzecim zająć się drobną hodowlą (np. gołębie, króliki czy kury). Świadomość, że będzie się jadło to, co się samemu wytworzy może mieć bezcenną wartość. Z racji specyfiki naszego klimatu rok pracy dzielimy na 4 kwartały związane z porami roku. Każdy kwartał ma swoją specyfikę zajęć i jest inny. W krótkim zarysie przedstawiam specyfikę prac w Każdym kwartale. Pora zimowa ? ma na celu przygotowanie sprzętu do prac wiosennych, niezbędne naprawy, dokonanie zakupu narzędzi, nasion i doniczek. Około lutego wysiewa nasiona kwiatów na rozsadę w celu produkcji sadzonek. Pnie drzew maluje się na biało. Pora wiosenna ? pierwszymi czynnościami są porządki wiosenne tj. wygrabienie całego terenu i zastosowanie niezbędnego nawożenia. Przygotowuje się klomby pod nasadzenia kwiatów poprzez uzupełnienie glebą próchniczą (zakupioną w sklepie). Po pracach przygotowawczych dokonuje się niezbędne nasadzenia i siewy. Pora letnia ? polega na pielęgnacji posianych i posadzonych wcześniej roślin, które trzeba przede wszystkim podlewać według zapotrzebowania. Regularnie kosi się trawniki, a trawę grabi się i składuje w kompostowniku. Ważne jest przycinanie i formowanie żywopłotów. Pora jesienna ? prace zmierzają ku przygotowaniu terenu do okresu zimowego, końcowe koszenia trawy, grabienie liści do kompostownika, nasadzenia jesienne, niezbędne nawożenie oraz prace porządkowe. Dobór roślin odbywa się w wieloraki sposób. Część finansuje SdN, wielokrotnie jednak ludzie dobrej woli wspierają nasze działania. Wyżej opisany projekt ma jeden podstawowy cel ? powrót młodego człowieka na łono społeczeństwa. Krótki pobyt w schronisku, duża rotacja, przechodzenie do innych ośrodków resocjalizacyjnych powoduje, że praktycznie żaden z chłopców nie przejdzie tutaj całego rocznego cyklu. Projekt ten jest praktycznie zawsze niedokończony, a w dodatku niewiadomo jak potoczą się losy wychowanków w innych ośrodkach i dalej w życiu. Można powiedzieć, że efekty są następujące: - zaszczepienie chłopcom pozytywnych wartości - rozróżnianie dobra od zła na korzyść tego pierwszego - uodpornienie psychiki młodego człowieka w celu pokonania trudności i pokus w przyszłym życiu - odważne, bardziej optymistyczne patrzenie w niepewną przyszłość - zahartowanie i wzrost zdrowia fizycznego - wzbogacenie merytorycznej wiedzy Efekt końcowy często trudno jest zmierzyć. Po drodze ponosi się na pewno wiele porażek oraz trudno liczyć na jakąkolwiek wdzięczność. Wychodząc jednak z założenia, że kto jednego człowieka uratuje, to jakby cały świat uratował, nigdy nie wolno złożyć broni. autorzy opisuMaciej Krysiak |
||||
 |
 |
