 |
 |
|
Garść pomysłówW tej części chcielibyśmy zaprezentować różne pomysły na ogródek, jego aranżację, wykorzystanie do zajęć i wszelkie inne świetne pomysły, które uznaliśmy za warte powielania i takie które mogą stać się inspiracją dla innych. Wszystkie pomysły pochodzą z nadesłanych na konkurs opisów. Wiele szkół planowanie ogródka poprzedza zorganizowaniem konkursu dla uczniów nt. tego jak ogródek powinien wyglądać. Można zorganizować konkurs plastyczny (plan ogródka, makieta, rysunek ogródka) lub literacki. Taki konkurs zorganizował miedzy innymi Zespół Szkół w Grabowie. Zaś w Szkole w Potoku zorganizowany został wśród dzieci i młodzieży konkurs na najciekawszą nazwę dla ogrodu. Efektem jest nie tylko nazwa całego ogrodu – “Zielony Zakątek”, ale także różnych jego części, i tak przy szkole w Potoku mamy m.in. “rabatki na kamiennym dywanie”, “czar ziół”, “tęczową rabatkę” czy “płaczące boginie”. Takie nazwanie miejsca dodatkowo pobudza wyobraźnię. W Zespole Szkół Podstawowej i Gimnazjum w Dereni Solskiej ogród tworzą m.in. zakątki: "zakątek begonii" – kolorowa kompozycja geometryczna, "zakątek papieski" – w którym rosną gatunki nazwane imieniem papieża Jana Pawła II, “zakątek leśny", "zielony zakątek przedszkolaków", "ogródek ziołowy" (w którym rosną czosnek niedźwiedzi, koper ogrodowy, lawenda, lubczyk, rumianek pospolity, melisa, mięta, bazylia, lebiodka, pietruszka zwyczajna, rozmaryn lekarski, szałwia lekarska, dziurawiec), rabatka "zwiastuny wiosny" - na której rosną m. in. krokusy, pierwiosnki, przebiśniegi, hiacynty, tulipany, żonkile czy “ogródek mojej babci" – w którym znajdują się rośliny charakterystyczne dla ogrodów okolic Dereźni (piwonie, goździki, łubiny, dalie, nagietki, nasturcje, floksy, malwy, bratki, astry). Warto zatrzymać się na dłużej przy pomyśle założenia babcinego ogródka. Podobny tradycyjny wiejski ogródek powstał przy Szkole Podstawowej w Nadrybiu. Pani Iwona Wróbel nauczycielka tej szkoły pisze “Patrzymy jak polska wieś się zmienia. Wraz z ludźmi odchodzą stare tradycje, zwyczaje, narzędzia i... ogródki. Malwy rosnące koło płotów, słoneczniki, piwonie zostały wyparte przez trawniki, które są bardziej nowoczesne i znacznie łatwiejsze w utrzymaniu. Tworząc wiejski ogródek przypomnieliśmy dzieciom jak wyglądały ogródki ich babć. Obecnie jest on wykorzystany podczas realizacji ścieżki regionalnej na lekcjach historii i na lekcjach przyrody w V klasie podczas omawiania roślin nasiennych, budowy i funkcji kwiatów. (…) Rosną w nim malwy, naparstnice, słoneczniki, margerytki i rumianki, lilie, bratki, stokrotki, petunie, len, piwonie, goździki, dalie, aksamitki, psianki, wiesiołki, floksy, bieluń, pelargonie, gazonie, kaszka, nagietki, pierwiosnki, ostróżki, konwalie, mieczyki, serduszki, parzydło leśne i paproć”. Podobną rolę odgrywa powstały przy Zespole Szkół w Hucie Józefów miniskansen. “Zaczęto gromadzić sprzęt rolniczy gdyż jedna część ogrodu została poświęcona tradycjom regionu, a ponieważ większość mieszkańców od pokoleń trudniła się rolnictwem, było to nawiązanie do pewnych wartości tradycyjnych. Tak powstała część gdzie zgromadzono stare młynki do odwiewania zboża, młocarnię, niecki, tarę, uprząż do zaprzęgania wołów itp. Szczególnie dumni jesteśmy z tej części. Sceneria i niepowtarzalny klimat tego miejsca sprawiają, że nauczyciele przeprowadzają tu zajęcia z uczniami, podkreślając rolę tradycji i obrzędów ludowych. Służy on rozbudzeniu zainteresowań, wyobraźni i inwencji twórczej dzieci. Inspiruje młodzież i nauczycieli do podejmowania nowych działań. Przykładem może być model elektrowni wiatrowej wykonany przez uczniów gimnazjum w ramach projektu realizowanego na lekcjach techniki i fizyki”. W przyszkolnych ogródkach napotkać możemy na wiele innych fascynujących rzeczy. Niektóre szkoły miały to szczęście, że właśnie u nich znajduje się coś fascynującego, ale to wyjątki jak Szkoła Podstawowa w Nadrybiu przy której znajduje się grobowiec z okresu neolitu (z przełomu IV i III tysiąclecia p.n.e., z okresu kultury amfor kulistych) odkryty w okolicy w 1999 roku. Zespół Szkół w Kuźnicy sam zadbał o atrakcje dla swojego ogrodu. Jest to model Ziemi ustawiony na potężnym zlepieńcu piaskowcowym. Na modelu zaznaczone i opisane zostały elementy siatki geograficznej zaznaczona została także Polska. “Na modelu wyodrębniony jest południk miejscowy, równoleżnik przechodzący przez naszą miejscowość, równik, zwrotniki, koła podbiegunowe, południk zerowy, pokazane są również kąty oznaczające długość i szerokość geograficzną naszej szkoły. Na części tej działki ustawiony jest również gnomon stojący w środku kręgu, na którym będzie wkrótce ułożona z różnokolorowej kostki kamiennej, tzw. róża wiatrów oraz zaznaczony południk miejscowy. – Nauczyciele Krzysztof Pawłowski, Anna Radkiewicz, Bogusława Januszkiewicz, Barbara Pawłowska, Elżbieta Kunda piszą dalej – Przymierzamy się do ustawienia, w tej części ogrodu, zegara słonecznego oraz planszy przedstawiającej kontury Europy i Polskę wraz z zaznaczonymi kierunkami ‘wędrówki’ głazów narzutowych”. Nauczyciele Szkoły Podstawowej nr 9 im. Henryka Sienkiewicza w Jaworznie wpadli na pomysł “wykonania z ziemi modeli form terenu, które służą do demonstracji niektórych zjawisk przyrodniczych. Obok do tego celu wykonano również piaskownicę. Rozpoczęto tworzenie zbioru skał z różnych miejsc na Ziemi” [Maria Nieużyła, Małgorzata Musiał]. Warty odnotowania jest także ogród przy Zespole Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Lucieniu. Jest to ogród nietypowy gdyż powstał na wysepce znajdującej się na rzece Skrwie Lewej przepływającej w pobliżu szkoły. Pani Bogumiła Liziniewicz pisze: “Wyspa nie jest typowym ogródkiem przyszkolnym, gdyż chcieliśmy zachować jej naturalny charakter. Zawsze jednak trzeba wykonywać szereg prac ogrodniczych takich jak: garbienie suchych liści, przecinanie trawy, wyrywania gatunków niepożądanych, które np. bardzo szybko się rozmnażają itp. Zaczęliśmy od porządkowania terenu, a następnie zgromadziliśmy różne gatunki roślin charakterystyczne dla naszego terenu. Na wyspie rosło wiele gatunków roślin runa leśnego, nieliczne gatunki drzew (olsza czarna, dąb szypułkowy). Wraz z uczniami dosadziliśmy rośliny runa leśnego, a także drzewa (jarząb pospolity) i krzewy (berberys zwyczajny, rokitnik pospolity). Wśród roślin runa leśnego znalazły się również rośliny chronione zasadzone przez nas z zakupionych cebulek (krokusy, przebiśniegi) służą szerzeniu wśród uczniów wiedzy na temat roślin chronionych. Przez lata pielęgnacji wyspy i dosadzania coraz to nowych roślin doczekaliśmy się miejsca, które spełnia rolę zielonej klasy, gdzie można wykorzystać wiedzę w praktyce. Tematy, które można zrealizować na wyspie są różnorodne, gdyż jest to pogranicze dwóch środowisk - wodnego i lądowego. Można zatem badać środowiska wodne i lądowe, poznawać życie organizmów wodnych i lądowych”. Ciekawym i godnym polecenia pomysłem jest tradycja sadzenia przez nowych albo kończących szkołę uczniów drzewek. W Szkole Podstawowej nr 11 w Tarnowskich Górach “każdego roku na pamiątkę rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej pierwszoklasiści sadzą w ogrodzie swoje pamiątkowe drzewo. Z własnych ogródków przynoszą garstkę ziemi, która stanowi symbol ich przynależności do małej, szkolnej społeczności, pod drzewem zakopują stworzoną przez siebie ‘kapsułę czasu’ – pojemnik z własnoręcznymi podpisami i odciskami palców wszystkich pierwszaków” [Izabela Pałuchowska, Daniela Tomaszek]. Podobna tradycja jest kultywowana we wspomnianej już Szkole Podstawowa nr 9 w Jaworznie, uroczyste sadzenie drzewek odbywa się po ślubowaniu pierwszaków. Uczniowie z wychowawczynią i rodzicami sadzą zakupione przez siebie rośliny, a później przez 6 lat nauki obserwują ich wzrost. Większość szkół przy zakładaniu jak i uprawie i rozwijaniu ogródka intensywnie współpracuje z rodzicami. Są oni poza uczniami drugimi naturalnymi sprzymierzeńcami naszych działań. Chcielibyśmy zainteresować Państwa ciekawymi pomysłami na zmotywowanie rodziców do pracy. Zespół Szkół w Grabowie postanowił od początku, że nowo zakładany ogród ma służyć zarówno uczniom w czasie zajęć jak i całej społeczności lokalnej. Teren od razu projektowano z myślą, że będzie miejscem wypoczynku, licznych spotkań czy wieczornego grilla. Dzięki takiemu postawieniu sprawy o wiele łatwiej jest zyskać pomoc i wsparcie. W Zespole Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Dereźni Solskiej oprócz szkolnych gazetek uczniowskich "Żaczek" i "Szkolne Nowinki" w których pojawiają się regularnie wiadomości z ogródka, wydawany jest także od kilku lat "Biuletyn Informacyjny dla Rodziców". “Zamieszczane w nim materiały służą głównie informowaniu ich o działalności szkoły. Z kolei artykuły o roli ogrodu szkolnego mają m. in. na celu zachęcić rodziców do pomocy w jego tworzeniu. Ponadto publikowane są zdjęcia roślin wykonane przez uczniów i informacje o tych roślinach. Mamy nadzieję, iż zostaną one wykorzystane do tworzenia własnych przydomowych ogródków” [Zofia Bielak, Małgorzata Palikot, Ewa Pietrzniak]. Z nadesłanych przez nauczycieli opisów wynika, że są oni bardzo dumni z efektu jaki osiągnęli zakładając ogród przyszkolny, zarówno z tego jak wypiękniał teren wokół szkoły, ale także z tego, że dzięki tej nowej pomocy dydaktycznej łatwiej się im naucza oraz z tego jaki wpływ na wychowanie młodzieży ma współtworzenie ogródka. Wielu nauczycieli dostrzegając te liczne zalety ogródków i chcąc przekazać swoje doświadczenie, ale i samą idee zakładania ogrodów podejmuje liczne działa które mają się do tego przyczynić. Dla kadry nauczycielskiej Szkoły Podstawowej nr 4 w Śremie “utworzenie ogródka było impulsem do zorganizowania gminnego konkursu przyrodniczego pod hasłem ‘Kochajmy ogrody’, który już na stałe wpisał się w harmonogram imprez organizowanych przez naszą szkołę. Do nadrzędnych celów konkursu zaliczyliśmy propagowanie idei zakładania przyszkolnych dydaktycznych ogródków przyrodniczych, rozbudzanie zamiłowania do obcowania z przyrodą oraz poszerzanie i utrwalanie wiedzy biologicznej”. Poza tym w szkole tej, a właściwie “na terenie ogrodu odbywają się robocze spotkania nauczycieli przyrody i biologii, na których dzielimy się wiedzą i doświadczeniem oraz wymieniamy się roślinami, poszerzając własne kolekcje o nowe gatunki” [MirosławaTomczak]. Jest jeszcze wiele informacji, które dobrze posiąść zanim przystąpimy do prac ogrodowych, ale wszelkie błędy jakie ewentualnie popełnimy przy budowie ogrodu i jego pielęgnacji mogą być naprawione w następnych latach przy dalszej jego rozbudowie. Mamy nadzieję, że nasze porady oraz opisy szkolnych ogrodów z całej Polski zamieszczone w niniejszej książce zainspirują Państwa do działań we własnych ogrodach i pomogą propagować idee przywrócenia ogrodom szkolnym dawnej świetności. Opracowanie: Gosia Świderek, ODE Źródła Spis treści: O konkursie O tym dlaczego warto mieć ogród przy szkole? Wychowawcza i dydaktyczna rola ogródka Jak sprawić by szkolny ogród “miał nogi i ręce”? Jak sprawić by szkolny ogród tętnił życiem? Garść pomysłów Kilka wskazówek jak pozyskać środki finansowe Bibliografia i informacje o autorach Nagrodzone i wyróżnione ogródki: Przedszkole we Wrzosowej Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Nysie Szkoła Podstawowa nr 4 w Ełku Zespół Szkół w Głogowie Małopolskim Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Mokrzyskach Szkoła Podstawowa nr 45 w Bytomiu Szkoła Podstawowa w Białousach Szkoła Podstawowa w Czyżewie - Osadzie Szkoła Podstawowa nr 3 w Gołdapi Szkoła Podstawowa w Hyżnem Pozostałe opisy ogródków |
||
 |
 |
